Concors de l’Orrorvision

Me fau confessar qu’ai la meschanta abituda, la seradas de lassiera, de me permenar d’una chadena a l’autra, subretot quand los programas son gaire risents. Quo es un pauc coma se me fasiá ieu-mesma un pauc de plaça dins ma testa per la preparar a la reclama que tarda pas jamai de segre.
‘Laidonc l’autre dissabde, era en plena seança de zapping quora tombí sus lo Concors de L’Euròvision. Per vos dire tota la vertat, sei pas vertadierament un aficionadò de queste tipe d’espectacle ente sovent palhetas, tuòulejadas e cridadis remplaçen lo talent. Màs me fau confessar tanben qu’ai totjorn ‘gut un plaser preque masòchista a me gorniflar de kitch per puesser ne’n far mielh la critica. Es una maniera per ieu de mielh coneisser los meus contemporaneus e de pas parlar sens saupre.
Enfin, pauc a pauc e sens me’n rendre compta, me sei trapat d’espiar quela granda serada de « cultura européenca ». Màs maugrà l’ipnòtisma dont era la victima, quala fuguèt pas ma suspresa en auvir tots quilhs jovenòts representan 24 país de nòstre vielh continent : la majoritat d’entre ilhs chantavan non pas dins lor lenga mairala màs pusleu dins la lenga de la Maguia Tatcher. E òc, los país de l’est, las nacions nordicas, coma daus país dau bassin miegterranenc avián chausit de s’espeunar de lor identitat per chantar en inglés !
Ma suspresa fuguet d’autan mai fòrta que per nombre de quilhs país, la lenga era estada longtemps un factor important de resistença a l’opression e a l’assimilacion forçada dont fuguet victima lor pòple. Entau la lenga greca se quilhet faça a la turquisacion coma los parlars de l’est faguerén barradura a la russificacion duren la guerra freda e lo stalinisma. Màs mesma la representanta russa udlet dins la lenga dau « Grand Satan », quo es per vos dire ! Tolstòï desvelha te son devenguts falords !
Me dobte ben que se passa de las chausas mai grevas dins lo monde, màs pausem nos tot pariers la question : que deven una Euròpa ente tot lo monde s’en vai parlar, escriure, crear, pensar dins la mesma lenga ? Per ieu chasca pòple ten una capacitat a imaginar lo monde, e sa lenga ne’n es la marca la pus viua. Aprendre la lenga dau vesin per comunicar es eschanjar coma eu me sembla una causa primordiala ! Màs quand totas las nacions s’exprimen dins una sola lenga dins un concors que fuguet creat per portar la diversitat daus pòples d’Euròpa me sembla que la richessa culturala de nòstre continent es en dangier.
Per luchar contre queu apaubrissament, una de la solucions es de contunhar de parlar las lengas istòricas de nòstre territòri, chas n’autres la lenga d’òc. En parlar l’occitan quo es lo francés tanben que defendem, coma lo lituanien o lo grec. E en cerchar dins nòstras raiçs las mai prigondas avem la possiblitat de trobar d’ideas que devenen en tornar a la lum de uei de las perpausicions novatriças e semen de futur.
La diversitat culturala es fòrça de creativitat e de movament ; l’uniformisacion se contenta de roinar l’avenidor sens permetre au genis daus pòples de s’exprimir. A pas comprendre quò qui rsquem pro de chabar la corsa dins los plais tuòu per dessus testa.